ਦੀਵਾਲੀ

ਨਿੱਕੇ ਹੁੰਦਿਆਂ ਮੈਂ ਤੇ ਬਾਪੂ ਹੁਣੀਂ ਹਰਿੱਕ ਸਾਲ ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ ਦੋ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੈਹਰ ਜਾਦੇਂ ਤੇ ਕੇਲੇ , ਸਿਓ ਤੇ ਹੋਰ ਅਲਮੇ ਸ਼ਲਮੇਂ ਦੇ ਦੋ ਤਿੰਨ ਡੱਬੇ ਲਿਆਕੇ ਫਰਿੱਜ 'ਚ ਰੱਖ ਦੇਂਦੇ।ਨਾਲੇ ਚਾਅ ਨਾਲ ਕੁੱਕੜ ਭੜਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਸੁੱਬੀ ਬੰਬ ਤੀਕ ਕੁੱਲ ਭੜਾਕਿਆਂ ਦਾ ਲਫਾਫਾ ਭਰ ਲਿਆਉਂਦੇ। ਤੜਕੇ ਉੱਠਕੇ ਬੇਬੇ ਹੋਣੀਂ ਬੱਠਲ 'ਚ ਦੀਵੇ ਭਿਓਂ ਦਿੰਦੀਆ। ਆਥਣੇ ਜੇ ਨਾਏ ਤਾਂ ਦੀਵੇਆਂ ਜੋਗੀਆਂ ਬੱਤੀਆਂ ਵੱਟੀ ਜਾਂਦੀਆਂ ਨਾਏ ਸਾਨੂੰ ਆਖਦੀਆਂ,"ਵੇ ਜਵਾਕੋ ਬੰਦੇ ਬਣਜੋ, ਪਿਛਲੀ ਦੀਵਾਲੀ ਜਗਰਾਵਾਂ ਆਲੇ ਪ੍ਰੀਤੇ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਅੱਖ ਨਿੱਕਲਗੀ ਸੀ ਭੜਾਕਾ ਵੱਜਕੇ, ਪੱਥਰ ਦਾ ਡੇਲਾ ਪਿਐ ਵਚਾਰੇ ਦੇ"। ਝਿੜਕ 'ਚ ਹਦਾਇਤ ਰਲੀ ਹੁੰਦੀ।
ਆਥਣੇ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਬੁੜ੍ਹੀਆਂ ਥਾਲ 'ਚ ਦੋ ਦੀਵੇ ਤੇ ਨਾਲ ਦੋ ਬੁੱਕ ਦਾਣੇ ਪਾਕੇ, ੳੁੱਤੋਂ ਕਰੋਸ਼ੀਏ ਦੇ ਬੁਣੇ ਰੁਮਾਲ ਨਾਲ ਕੱਜਕੇ ਬਾਬੇ ਘੁੱਦੇ ਦੀ ਸਮਾਧ ਤੇ ਦੀਵੇ ਜਗਾਉਣ ਆਉਂਦੀਆਂ। ਅਸੀਂ ਪਾਥੀਆਂ ਮੂਧੀਆਂ ਮਾਰਕੇ ਉਤੇ ਦੀਵੇ ਜਗਾਕੇ ਛੱਪੜ 'ਚ ਤਾਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ। ਹਵਾ ਨਾਲ ਪਾਥੀਆਂ ਛੱਪੜ 'ਚ ਤਰਦੀਆਂ ਫਿਰਦੀਆਂ।
ਦੀਵੇ ਲਾਉਣ ਦਾ ਵੀ ਤਰੀਕਾ ਹੁੰਦਾ। ਇੱਕ ਦੀਵਾ ਖੇਤ ਮਟੀ ਤੇ , ਇੱਕ ਰੂੜ੍ਹੀ ਤੇ, ਦੋੋ ਦੀਵੇ ਬੂਹੇ ਦੇ ਦੋਹੇਂ ਕੌਲਿਆਂ ਤੇ ਬਣੇ ਆਲਿਆਂ 'ਚ ਜਗਾਏ ਜਾਂਦੇ। ਬਾਕੀ ਪਸੂਆਂ ਆਲੇ ਛੱਤੜਿਆਂ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਵਸੋਂ ਆਲੇ ਕੋਠਿਆਂ ਦੇ ਬਨੇਰਿਆਂ ਤੀਕ ਦੀਵੇ ਰੱਖੇ ਹੁੰਦੇ। ਗਿੱਦੜਪੀੜ੍ਹੀ ਤੇ ਵੜੇਮੇਂ ਪਾਕੇ ਮਸਾਲ ਬਾਲਕੇ ਕੌਲੇ ਤੇ ਧਰਦੇ। ਬਾਂਸ ਪੌੜੀ ਲਾਕੇ ਚੁਬਾਰੇ ਚੜ੍ਹਕੇ ਵੇਖਦੇ ਤਾਂ ਸਿਕਲੀਗਰ ਜਨਾਨੀ ਦੀ ਚੁੰਨੀ ਅੰਗੂ ਸਾਰਾ ਪਿੰਡ ਜਗਮਗ ਜਗਮਗ ਕਰਦਾ ਦੀਂਹਦਾ। ਏਸ ਗੱਲ ਦੀ ਕੋਈ ਜ਼ਿਰਿਆ ਨਈਂ ਕਰਦਾ ਸੀ ਬੀ ਦੀਵਾਲੀ ਕਾਹਤੋਂ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਆ। ਪਿੰਡਾਂ 'ਚ ਭਾਈਵਾਲੀ ਹਜੇ ਵੀ ਕਾਇਮ ਆ, ਜੇ ਕਿਸੇ ਦਾ ਸਕਾ ਸੋਧਰਾ ਮਰਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸ਼ਰੀਕੇ ਦਾ ਕੋਈ ਘਰ ਦੀਵਾ ਨਈਂ ਲਾਉਂਦਾ।
ਸਮਾਂ ਬਦਲ ਗਿਆ, ਹਰਿੱਕ ਚੇਹਰੇ ਤੇ ਪਲੱਤਣਾਂ ਫਿਰਗੀਆਂ, ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਤੇ ਸਿੱਕਰੀਆਂ ਜੰਮਗੀਆਂ, ਨੰਘਦਾ ਟੱਪਦਾ ਬੰਦਾ ਸੈਕਲ ਰੋਕਕੇ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਪੁੱਛਦਾ ,"ਹੋਰ ਪਰਧਾਨ ਕੀ ਕਹਿੰਦੀ ਆ ਦੀਵਾਲੀ?"। ਅੱਗੋਂ ਜਵਾਬ ਆਉਂਦਾ ,"ਕੁਸ ਨੀਂ ਜਰ ਖੁਸ਼ਕ ਜੀ ਆ ਦੀਵਾਲੀ ਸੌਹਰੀ"।
ਚਾਈਨਾ ਮੇਡ ਲੜੀਆਂ ਨੇ ਕੰਧਾਂ ਘਰਾਂ ਤੇ ਤਾਂ ਚਾਨਣ ਕਰਤਾ ਪਰ ਕਾਲਜਿਆਂ 'ਚ ਨੇਹਰਾ ਬੈਠਾ। ਸਰਬੰਸਦਾਨੀ ਠੰਢ ਵਰਤਾਈਂ। ਹੈਪੀ ਦੀਵਾਲੀਆਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ.....ਘੁੱਦਾ